Strumiłło (Zgierski-Strumiłło) Tadeusz, pseud. i krypt.: Dąb, S., Szumiący Dąb, T. Dąbrowa, T.S., Zg. (1884–1958), filozof, pedagog, współtwórca harcerstwa polskiego.

Ur. 30 IV w Smile (Śmile, pow. czerkaski) w rodzinie ziemiańskiej, był najstarszym dzieckiem Władysława (zm. 1916), inżyniera, pracującego przy budowie kolei w Rosji, i Zofii z Obrąpalskich, córki Erazma Obrąpalskiego (zob.). Miał siostrę Zofię (1888–1980), zamężną Kuncewiczową, pianistkę, oraz brata Władysława (1893–1903).

S. uczęszczał do gimnazjum realnego w Kijowie, gdzie należał do tajnej korporacji uczniowskiej, organizującej kółka samokształceniowe. Po zdaniu matury w r. 1902 przeniósł się do Krakowa. Studiował do r. 1905 w Studium Rolniczym UJ i równocześnie uczył się gry na fortepianie, wykazując w tym kierunku znaczne zdolności. Należał wówczas do Związku Młodzieży Polskiej «Zet» i Tow. Szkoły Ludowej, a od r. 1903 do akademickiej Sodalicji Mariańskiej. W lutym 1906 został przyjęty do stow. «Eleusis», założonego przez Wincentego Lutosławskiego; w ognisku krakowskim «elsów» prowadził kursy dla polskich robotników z Górnego Śląska i Westfalii. Działał też w stworzonej przez «elsów» młodzieżowej organizacji abstynenckiej «Związek Nadziei» (do jej rozwiązania w r. 1912). W tym czasie zaprzyjaźnił się ze Stanisławem Pigoniem. Od r. akad. 1906/7 studiował filozofię i historię sztuki na Wydz. Filozoficznym UJ. Dn. 9 IV 1907 zdał w III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego uzupełniający egzamin maturalny z łaciny i greki. W r. akad. 1908/9 uzupełniał wiedzę z zakresu filozofii w Londynie na University College, a w bibliotece British Museum prowadził badania nad Platonem. Wygłaszał wtedy referaty w polsko-angielskim kole ogniska londyńskiego «Eleusis» i udzielał lekcji języka polskiego robotnikom i ich dzieciom. Był redaktorem piątego rocznika „Eleusis” (1909) poświęconego Juliuszowi Słowackiemu z okazji setnej rocznicy urodzin poety i opublikował w nim artykuł Pojęcie Boga u Słowackiego.

W r. 1910 przeniósł się S. do Lwowa i kontynuował studia na tamtejszym uniwersytecie. Uczestniczył w zjeździe «elsów» w Kossowie na Pokuciu (tzw. sejm filarecki), a przebieg zjazdu omówił w kolejnym roczniku „Eleusis” (T. 6: 1911). Od r. 1910 należał do zarzewiackiej Armii Polskiej, ale wystąpił z niej w r. 1911 i pod wpływem Andrzeja Małkowskiego włączył się w powstający ruch skautowy. Został członkiem Związkowego Naczelnictwa Skautowego; pełnił przez pewien czas funkcję jego sekretarza i współpracował w wydawaniu dwutygodnika „Skaut”. Jesienią t.r. próbował zainicjować skauting polski w Wilnie. W dn. 24–25 III 1912 we Lwowie brał udział w pierwszym skautowym zjeździe instruktorskim z Galicji. Latem t.r. wszedł do grupy «Gwiazda», której celem było podtrzymanie w skautingu ideałów «elsów». Był współtwórcą pierwszej redakcji prawa skautowego, a zwłaszcza jego dziesiątego punktu dotyczącego abstynencji. W sierpniu z Jerzym Grodyńskim zorganizował i poprowadził kilkudniowy kurs skautowy w Poznaniu. T.r. uczestniczył w II Polskim Kongresie Przeciwalkoholowym we Lwowie, na którym referował sprawy pedagogiczno-skautowe. W r. akad. 1912/13 kontynuował studia na Friedrich Wilhelms Universität w Berlinie; założył tam akademicką drużynę skautową. W lipcu 1913 uczestniczył we Wszechbrytyjskim Zlocie Skautowym w Birmingham, na którym po raz pierwszy wystąpiła reprezentacja polska z trzech zaborów ze sztandarem narodowym. W r. akad. 1913/14 na zaproszenie Tow. Wykładów Naukowych w Poznaniu wygłosił odczyt o psychologicznych podstawach odrodzenia narodowego. W r. 1914 uczestniczył w Kongresie Higienicznym we Lwowie.

Po wybuchu pierwszej wojny światowej spędził S. kilka miesięcy w Bukowinie Tatrzańskiej. Następnie wyjechał do Wiednia, gdzie uczył w gimnazjum polskim i organizował wśród polskiej młodzieży drużyny skautowe. Wspólnie z Ignacym Kozielewskim redagował dla nich czasopisma „Życie Nowe” (25 V – 15 XI 1915) i „Orka” (5 IV – 25 VII 1916). W lutym 1916 wykonał korektę „Geograficzno-statystycznego atlasu Polski” (Wiedeń 1916) Eugeniusza Romera. Dn. 4 IV 1917 na Uniw. Lwow. doktoryzował się z filozofii na podstawie napisanej pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego pracy Studia nad psychologią grecką. Cz. 1: okres przedsofistyczny. W l. 1917–18 należał do Krakowskiego Biura Skautowego. Wiosną 1918 został naczelnym inspektorem harcerstwa w Min. WRiOP Rady Regencyjnej. W lipcu t.r. zorganizował w Staszowie kurs dla instruktorów. Po powołaniu ogólnopolskiego ZHP, na zjeździe w Lublinie (1–2 XI), został wybrany do Naczelnej Rady Harcerskiej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w r. 1918 był S. naczelnym inspektorem harcerstwa do r. 1921, a w l. 1919–23 również redaktorem „Harcmistrza”. W r. 1919 został przewodniczącym utworzonego przez Naczelną Radę Harcerską Wydz. Wykonawczego (Naczelnictwa). Wszedł do powołanej przez Min. WRiOP i MSWojsk. Komisji Tymczasowej ds. Wyszkolenia Wojskowego Młodzieży. Od t.r. brał udział w pracach kolejno Rady ds. Wychowania Fizycznego i Kultury Cielesnej, Rady Naczelnej Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz Rady Naukowej Wychowania Fizycznego. Dn. 3 VII 1920, kiedy przewodniczącym Naczelnictwa został gen. Józef Haller, S-ę wybrano na wiceprzewodniczącego; został też wtedy komisarzem ds. międzynarodowych ZHP. Podczas wojny polsko-sowieckiej 1920 r. wstąpił jako ochotnik do wojska i został przydzielony do załogi pociągu pancernego «Bartosz Głowacki», uformowanej w lipcu t.r. w Krakowie pod dowództwem Pigonia. Dn. 28 XI reprezentował Naczelnictwo ZHP na pierwszym zlocie harcerstwa śląskiego w Bytomiu. Obok Kozielewskiego, Henryka Glassa i Stanisława Sedlaczka należał do czołowych przedstawicieli Narodowej Demokracji we władzach ZHP; stronił jednak od bezpośredniego zaangażowania partyjnego, czemu dał wyraz w artykule Harcerstwo a polityka („Harcmistrz” 1921 nr 1). Od r. 1921 publikował w tygodniku „Harcerz” swój przekład książki Roberta Baden-Powella „Wilczęta” (W. 1923–8 I–II). W r. 1922 wziął udział w Konferencji Międzynarodowej Skautowej w Paryżu oraz kursie instruktorskim w centralnej szkole instruktorskiej skautingu angielskiego w Gilwell Park pod Londynem. Dn. 30 VI 1923 otrzymał stopień harcmistrza RP. W l. 1923–5 był przewodniczącym ZHP. Od r. akad. 1923/4 wykładał psychologię, pedagogikę i filozofię na Wydz. Nauk Humanistycznych oraz Wydz. Teologicznym Uniw. Lub., po roku został zastępcą profesora; był też kuratorem Domu Akademickiego Fundacji Stanisława i Zofii Wesslów. W tym czasie pracował również w Kuratorium Okręgu Szkolnego w Lublinie. Na II Światowym Zlocie Skautowym w Kopenhadze, 10–23 VIII 1924, wygłosił referat o wychowawczym znaczeniu patronów drużyn (Great men as educators in Boy Scout troops). W księdze pamiątkowej Harcerskiego Zlotu Narodowego w Warszawie w r. 1924 („Harcerstwo Polskie”, W. 1925) zamieścił artykuł Początki harcerstwa, a w „Harcmistrzu” (1925–6) opublikował cykl artykułów o historii skautingu i harcerstwa Nasze dzieje. W r. 1925 wygłosił referaty programowe na Zjeździe Oddz. Lubelskiego ZHP (8 III) i na zjeździe drużynowych, przybocznych i zastępowych Lubelskiej Chorągwi Harcerek (28–29 XII). Latem t.r. wizytował obozy przysposobienia wojskowego, po czym napisał artykuł Uwagi o obozach letnich przysposobienia wojskowego na podstawie wizytacji w lecie 1925 r. („Wych. Fizyczne” 1925 nr 3/4). Uczestniczył w kongresach Polskiego Tow. Walki z Alkoholizmem «Trzeźwość» (Katowice 1925, Warszawa 1927, Kraków 1931, Warszawa 1934, 1937), zabierając głos w sprawach wychowania bezalkoholowego. W r. 1926 został przewodniczącym Biura Skautów Słowiańskich i doprowadził do wydania w r. 1927 dwóch numerów „Skauta Słowiańskiego”. W r. szk. 1926/7 zorganizował z Kozielewskim w Wieleniu nad Notecią nowy typ szkoły średniej ośmioklasowej – gimnazjum połączone z nauką jednego z czterech zawodów rzemieślniczych: stolarstwa, szewstwa, ślusarstwa i ogrodnictwa. W l. 1927–9 uczył w gimnazjum i Państw. Seminarium Nauczycielskim w Mysłowicach. Na łamach „Harcmistrza” zaproponował w r. 1929 zwiększenie wysiłku organizacyjnego w stosunku do młodzieży, zaznaczając, że zwiększenie stanu liczebnego ZHP nie może odbić się ujemnie na jakości pracy i dlatego należy wyszkolić odpowiednią liczbę instruktorów. W tym czasie współpracował ze „Strażnicą Harcerską”. W l. 1930–5 wykładał propedeutykę filozofii i przedmioty pedagogiczne w Inst. Pedagogicznym w Katowicach. Był przewodniczącym Honorowej Rady Starszych Komendy Chorągwi Śląskiej ZHP, a w książce zbiorowej „Harcerstwo śląskie 1920–1930” (Kat. 1931) opublikował artykuł Nasze dziesięciolecie.

S. przewodniczył, 1–2 II 1931 w Krakowie, XI Zjazdowi Naczelnej Rady Harcerskiej, podczas którego władzę w ZHP przejęli zwolennicy sanacji, a przewodniczącym Związku został Michał Grażyński. W l. trzydziestych wielokrotnie występował S. publicznie. Na Międzynarodowej Konferencji Skautowej w Baden pod Wiedniem (23–29 VII t.r.) wygłosił referat Psychological Foundations of the Scout Spirit. Na IV Światowym Zlocie Skautowym w Gödöllő na Węgrzech (1933) wystąpił z referatem L’importance du campement dans le scoutisme; został wtedy wybrany do Międzynarodowego Komitetu Skautowego, a sprawozdanie z Konferencji opublikował w „Harcmistrzu” (1933 nr 9). Na jego łamach ogłosił też artykuł Relacje z udziału w tajnej pracy skautowej w Polsce (1933 nr 10). We wrześniu 1934 na Międzynarodowym Kongresie Wychowania Moralnego w Krakowie wygłosił referaty O wartościach pedagogicznych ruchu skautowego oraz Pomysły do nauczania pedagogicznego w zakładach kształcenia nauczycieli. T.r. uczestniczył w Międzynarodowej Konferencji Skautowej w Londynie. Na Zlocie Jubileuszowym ZHP w Spale, 10–25 VII 1935, wygłosił referat O harcerskiej służbie w szkole. Na Zlocie Starszych Skautów w Sztokholmie został t.r. ponownie wybrany do Międzynarodowego Komitetu Skautowego; jego wystąpienie Some suggestions concerning a common plan of action zostało opublikowane po polsku pt. Kilka uwag dotyczących wspólnego planu działania w sprawozdaniu Wacława Błażejewskiego, „Ingarö – Wyspa Braterstwa. Wspomnienia z wyprawy polskiej na II światowy Zlot Roversów na Ingarö w Szwecji w 1935 r.” (W. 1936). Ogłosił w tym okresie Kilka wspomnień z r. 1910 („Skaut” T. 22: 1935 nr 304). Był czynny także w ruchu naukowym: na III Polskim Zjeździe Filozoficznym w Krakowie w r. 1936 wygłosił referat Elementy poglądu na świat w świetle doświadczenia wychowawczego („Księga pamiątkowa III Zjazdu Filozoficznego w Krakowie 1936”, w: „Przegl. Filoz.” R. 39: 1936). Na przełomie l. 1936/7 odbył w ramach stypendium Funduszu Kultury Narodowej półroczną podróż po Europie, zapoznając się z działalnością placówek oświatowych (Wśród zagadnień kształcenia nauczycieli szkół elementarnych, „Muzeum” 1938 z. 3–4). W r. 1937 w Holandii uczestniczył w V Światowym Zlocie Skautowym w Vogelenzang-Bloemendaal (31 VII – 13 VIII) oraz Kongresie Skautingu w Hadze; gościł też w tym okresie w obozie starszych skautów w Londynie i Edynburgu. W r. szk. 1937/8 został skierowany na stanowisko p.o. dyrektora męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Tarnowskich Górach, które w tym czasie zostało przekształcone w Liceum Pedagogiczne. Od 1 IX 1938 był wykładowcą filozofii na Uniw. Pozn. oraz w Państw. Pedagogium w Poznaniu. Przygotowywał wówczas rozprawę habilitacyjną Elementy poglądu na świat w świetle doświadczenia wychowawczego i psychologii nauczyciela (uległa zniszczeniu w czasie okupacji). W r. 1939 na obozie starszych skautów w Edynburgu wybrano go po raz trzeci do Międzynarodowego Komitetu Skautowego.

Podczas okupacji niemieckiej, w r. 1941, został S. wysiedlony z Poznania. Zamieszkał wtedy w rodzinnym majątku w Książniczkach (pow. miechowski). Pracował jako tłumacz (referent) w Generalnej Dyrekcji Kolei Wschodniej w Krakowie, równocześnie uczestniczył tamże w tajnym nauczaniu, ucząc języka angielskiego. Utrzymywał ścisły kontakt z konspiracją harcerską oraz udzielał schronienia partyzantom i osobom poszukiwanym. Po zakończeniu wojny, w r. 1945, wrócił do Poznania, gdzie objął dyrekcję Państw. Pedagogium. W r. 1947, po przebytym zawale serca, przeszedł na emeryturę. Przez rok prowadził zajęcia zlecone z metodyki harcerskiej i krajoznawczej w Studium Wychowania Fizycznego Uniw. Pozn. W l.n. wykładał historię filozofii i pedagogikę w Seminarium Duchownym Zgromadzenia Chrystusowców na Ostrowie Tumskim oraz, w ramach godzin zleconych, sprawował funkcję lektora języka angielskiego w poznańskich uczelniach: Akad. Med. (1951–3), Państw. Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych i Państw. Wyższej Szkole Muzycznej. W l. 1954–7 uczył języka rosyjskiego w poznańskim Liceum dla Pracujących, a w r. akad. 1956/7 był lektorem tego języka na UAM; opracował wtedy skrypt Język rosyjski. Zeszyt 1 (P. 1956). Po przełomie politycznym 1956 r., na Zjeździe ZHP w Łodzi, 8–10 XII t.r., został wybrany do Naczelnej Rady Harcerskiej; popierał ruch odrodzenia harcerstwa i upominał się o swobody religijne. Dn. 18 XII powierzono mu także przewodniczenie Komisji Historycznej tej Rady. Zmarł 7 X 1958 w Poznaniu, został pochowany 10 X na cmentarzu Junikowskim. Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1925), Brązowym Medalem «Za Długoletnią Służbę» (1938), harcerskimi odznakami «Za Zasługę» i «Orła Harcerskiego» (1921), Srebrną Odznaką Skautów Słowiańskich (1926). Posiadał też tytuł honorowego harcerza RP.

W małżeństwie zawartym w r. 1921 lub 1922 ze Stefanią z domu Herman (1891–1982), nauczycielką, miał S. czworo dzieci: Zofię (1923–1959), lekarza weterynarii, pracownika Zakł. Higieny Weterynaryjnej w Poznaniu, jedną z czołowych polskich taterniczek, propagującą ideę samodzielnego taternictwa kobiecego, która zginęła w rejonie Czarnego Szczytu podczas próby przejścia Grani Tatr w zespole wyłącznie kobiecym, Władysława (ur. 1924), architekta, żołnierza AK, powstańca warszawskiego 1944 r., Teresę (ur. 1926), zamężną Strumiłło-Illgową, lekarza, oraz Tadeusza (zob.).

Spuścizna po S-lle znajduje się m.in. w Archiwum PAN w Warszawie, Zakł. Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu i Bibliotece Jagiellońskiej. W r. 1983 został opublikowany fragment jego dzienników Dziennik 1906 („Znak” R. 35 nr 5/6).

Błażejewski W., Postaci z dziejów, W. 1984; Harcerski słownik biograficzny, W. 2006 I (fot.); Karolewicz G., Nauczyciele akademiccy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie międzywojennym, L. 1996 II; Leksykon harcerstwa, W. 1988 (fot.); Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956, Kr. 2003 IX (fot.); Sikorski T., Harcerskie odznaki honorowe 1916–1989, Kr. 1991; Słown. pseudonimów, V; Słownik biograficzny nauczycieli w Małopolsce w latach II wojny światowej, Kr. 1995 s. 237; – Babirecka B., Dr Tadeusz Zgierski Strumiłło («Dąb»), „Montes Tarnovicensis” 2001 nr 5 (fot.); Baran A. F., Skauting na Ziemi Sandomierskiej (1912–1920), Sandomierz 1998; Błażejewski W., Z dziejów harcerstwa polskiego (1910–1939), W. 1985 (fot.); Ciura G., Pełnić służbę Bogu i Polsce. Harcerstwo Polskie („Hufce Polskie”) 1939–1945, W. 1998; Dzieje Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1919–1969, P. 1972; Gaj J., Główne nurty ideowe w ZHP w latach 1918–1939, W. 1966 s. 33–5, 37–8, 40, 44, 62, 84, 90–2, 95, 105, 123, 127, 148, 168, 172–4, 177; tenże, Miejsce Tadeusza Strumiłły w historii harcerstwa, „Roczniki Nauk. Wyższej Szkoły Wych. Fizycznego w P.” 1965 z. 11 s. 103–37 (bibliogr. prac S-y); [Glass H.], Tadeusz Zgierski-Strumiłło. Współtwórca harcerstwa, w: Nasze dzieje. Geneza harcerstwa, Londyn [b.r.w.] s. I–IX (fot.); Harcerstwo 1911–1939. Historia, program, wychowanie, W. 1990; Hausner W., Krakowski skauting 1910–1914, Kr. 1994; Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry 2000; Kapiszewski H., Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech, W. 1969 s. 46; Klub Wysokogórski w Poznaniu w latach 1950–2000, Red. M. Rożek, P. 2000 s. 33 (fot.); Leonhard B., Harcmistrz Rzeczypospolitej, „Tyg. Powsz.” 1979 nr 47; tenże, Kalendarium z dziejów harcerstwa krakowskiego 1910–1950, Kr. 2001; Lewandowska-Kozimala I., Skauting polski w Galicji Wschodniej, Przemyśl 1994 s. 12–13, 18, 70, 136; Materiały do dziejów oświaty w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1945) na terenie Dystryktu Krakowskiego, W.–Kr. 1968 V; Martin H., Wojewoda M. Grażyński i harcerstwo, „Orzeł Biały” R. 34: 1974 nr 117 s. 11; Miłobędzki P., Harcerze w okupowanym Krakowie 1939–1945, Kr. 2005; Nekrasz W., Harcerze w bojach w latach 1914–1921, W. 1931 I–II; Nowak A., Skauci poznańscy w walce o polskość i niepodległość 1911–1920, P. 1994; tenże, Skauting-harcerstwo polskie w Berlinie 1912–1939, P. 1983 s. 22, 57; Persak K., Odrodzenie harcerstwa w 1956 roku, W. 1996; Sikorski E., Szkice z dziejów harcerstwa polskiego w latach 1911–1939, W. 1989 s. 19, 33, 36, 105–6; Winiarz A., Związek Harcerstwa Polskiego na Lubelszczyźnie 1918–1939, L. 1994; Wojciechowska R., Materiały Tadeusza Strumiłły, „Biul. Arch. PAN” Nr 14: 1971 s. 67–105; Wojtycza J., Przysposobienie wojskowe w odrodzonej Polsce do roku 1926, Kr. 2001; tenże, Skauting polski w Galicji i na Śląsku Cieszyńskim w latach 1910–1919, Kr. 2000; Z dziejów harcerstwa śląskiego. Rozwój i działalność harcerstwa na Górnym Śląsku w latach 1920–1945, Kat. 1985 s. 16, 97, 108; – Harcerstwo a narodziny i początki II Rzeczypospolitej (1910–1921), Oprac. M. M. Drozdowski, W. 1998 I–II; Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925–1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, Red. G. Karolewicz, L. 1989; Koźniewski K., I zawsze krzyż oksydowany. Refleksje nad historią Harcerstwa w Polsce 1911–1986, W. 2003; Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich w Łodzi, W. 1957 s. 104; Nowak A., Wspomnienia harcerskie, W. 1983 s. 16; Pigoń S., Z Komborni w świat, Kr. 1946; Uniwersytet Lubelski. Spis wykładów i wykaz instytucji uniwersyteckich, 1924/5–1925/6, L. 1925–6; Uniwersytet Poznański (od r. 1955 UAM). Skład Uniwersytetu w l. akad. 1945/6, 1956/7, P. 1946, 1957; Zarzewie 1909–1920. Wspomnienia i materiały, Oprac. A. Garlicka, W. 1973; ZET w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, W. 1996; – „Wiad. Urzęd.” 1957 nr 1; „Znak” 1980 nr 8/9; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Głos Wpol.” 1958 nr 240–241, „Harcerska Kuźnia” 1958 nr 8/9/10 (Jarzębińska, J. Gaj, fot.); „Kierunki” 1969 nr 1 (J. Jackowski), „Med. Wet.” 1959 nr 10 (dot. córki S-y, Zofii, fot.), „Taternik” 1960 nr 1 (dot. córki S-y, Zofii, fot.), „Tyg. Powsz.” 1982 nr 33 (dot. żony S-y, Stefanii), „Wych. Fizyczne i Sport” T. 13: 1969 nr 2 s. 160–2 (J. Gaj), „Zdrowie i Trzeźwość” 1958 nr 10 (K. Santonicz, fot.), „Życie Warszawy” 1958 nr 243; – Arch. UJ: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae (t. w przygotowaniu), sygn. S II 217; B. Jag.: rkp. 10827 II k. 50–6, rkp. Przyb. 11/67 (koresp. Mariana Dubieckiego), rkp. Przyb. 23/05 (koresp. Pigonia), rkp. Przyb. 152/60 (list do S-y od Wandy Wierzbickiej), rkp. Przyb. 238/62 (koresp. ze zbiorów S-y i Władysława Obrąpalskiego), rkp. Przyb. 239/62 (Dzienniczek S-y z l. 1896–7), rkp. Przyb. 248/81 k. 100–1 (koresp. Eugeniusza Romera); B. Ossol.: rkp. 15001/I („Kronika kursu wędrownego Naczelnictwa ZHP pod komendą dra Tadeusza Strumiłły, naczelnego inspektora harcerstwa «lipiec–sierpień 1921»), rkp. 15002 III – 15003 III (mater. S-y dot. skautingu i harcerstwa), rkp. 15004 II – 15005 II (tłum. wspomnień Roberta Baden-Powella), rkp. 15006/I (dzienniczki i notatki S-y z l. 1918–23), rkp. 15023 II4c s. 309–10 (kopia listu Aleksandra Kamińskiego do S-y z r. 1956), rkp. 15025 II (Arch. Kom. Hist. przy Naczelnej Radzie Harcerskiej z l. 1957–63); – Informacje córki, Teresy Strumiłło-Illgowej z Kat. oraz Bolesława Leonharda i Zofii Sułek z Kr.

Janusz Wojtycza